Elektrikte kapasite bedeli ödenmesi öngörülüyor

Ankara’da enerji yönetimi, elektrik tüketiminin istenen düzeyde artmaması, piyasada fiyatların düşük seyretmesi nedeniyle zor günler geçiren doğalgaz santrallarına ilişkin önemli bir çalışmayı gündemine aldı. Doğalgaz santrallarının sökülüp yurtdışına taşınmasını ya da kapılarına kilit vurmasını önlemek için “kapasite piyasası” oluşturulması üzerinde çalışma yapılıyor. Sistem, devletin doğalgaz santrallarına, üretim yapmasalar bile işletmelerini çevirecek kadar mali destekte bulunmasını öngörüyor.

‘TÜKETİM TALEBİ ARTMIYOR’

Türkiye’nin elektrikte kurulu gücü 76 bin megavatı aştı. Söz konusu kapasitenin yüzde 57.1’ini doğalgaz ve kömür santralları oluştururken, hidroelektrik santrallerinin payı yüzde 34.2, rüzgâr santrallarının payı da yüzde 6.4 düzeyinde bulunuyor. Jeotermal, biyogaz ve güneş enerjisi santralları ise kurulu güce yüzde 2 katkıda bulunuyor.

Sektör temsilcileri, elektrikte kurulu gücün büyümesine karşın tüketim talebinin istenen düzeyde artmadığını belirterek “Talep düşük seyrediyor. Serbest piyasada elektrik fiyatları da düşük. Bu nedenle özellikle doğalgaz santralları, üretimlerini kısıyorlar. Son yıllarda küçük ölçekli toplamda bin 500-2 bin megavat doğalgaz santralı söküldü ve başka ülkelere taşındı” dedi.

Sektör temsilcileri, tüketimin artmaması, elektrik fiyatlarının düşük seyretmesi nedeniyle büyük santralların da üretim ve dolayısıyla finansman sorunu yaşadığını belirterek, “Bu santrallar, üretim maliyetleri yüksek, elektrik fiyatları da düşük olduğu için çok az çalışıyorlar” ifadesini kullandı.

ÜRETİM YAPMASALAR BİLE İŞLETME DEVLET DESTEĞİYLE ÇEVRİLECEK

Sektör temsilcileri “Doğalgaz santrallarının, sökülüp yurtdışına taşınmasını ya da kapılarına kilit vurmasını önlemek için kapasite piyasaları oluşturulması üzerinde çalışma yapılıyor. Sistem, devletin doğalgaz santrallarına, üretim yapmasalar bile işletmelerini çevirecek kadar mali destekte bulunmasını öngörüyor. Bu destek sayesinde santrallar sistem içinde kalacak. Üretim ihtiyacı doğduğunda baz yük santralları olarak hemen devreye girecek. Türkiye’den sökülüp bir başka ülkeye de gitmeyecek” dedi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kaynakları da çalışma yapıldığını doğruladı. Kaynaklar, “Çalışmalar belli aşamaya geldi” dedi.

TORBA YASADAKİ MADDEYE GÖRE YERLİ KAYNAK ÖNCELİKLİ

7 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan yatırımların proje bazında desteklenmesini öngören torba yasada, bu konuyla ilgili bir madde yer aldı. Kapasite piyasası oluşturulmasına olanak sağlayan madde şöyle: “Arz güvenliğinin temini için gerekli yedek kapasite de dâhil olmak üzere yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması ve/veya sistem güvenliğinin temini için güvenilir kurulu güç kapasitesinin korunması amacıyla yerli kaynaklara öncelik veren kapasite mekanizmaları oluşturulur. TEİAŞ tarafından yapılması gerekecek ödemeler iletim tarifesi hesaplamalarında dikkate alınır. Mekanizmaların oluşturulmasına ilişkin usul ve esas Bakanlık (Enerji Bakanlığı) görüşü alınarak kurumca (EPDK) düzenlenir.”