Harran Ulu Cami bin yıl sonra ilk kez restore edilecek

Tarihi Harran harabelerinde 2017-2018 Arkeolojik kazı ve restorasyon dönemi açılışı, Şanlıurfa Valisi Güngör Azim Tuna, Harran Kaymakamı Temel Ayca, Harran Belediye Başkanı Mehmet Özyavuz’un temsili kazma vurmasıyla başladı.

Harran Ulu Camii’nin restorasyonu ve kazı sezonunun başlaması münasebetiyle Harran harabelerinde incelemelerde bulunan Şanlıurfa Valisi Güngör Azim Tuna’ya, Harran Kaymakamı Temel Ayca, Harran Belediye Başkanı Mehmet Özyavuz,  Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Ana Bilim Dalı ve Harran Kazıları Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önel, Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcıları Prof. Dr. Ali Sarıışık ve Prof. Dr. Sevil Üney, İl Kültür ve Turizm Müdürü Aydın Aslan ile Müze Müdürü Celal Uludağ eşlik etti.

Vali Tuna: Harran’daki yüksek medeniyeti gelecek nesiller görmeli

Arkeolojik kazı dönemi ve yapılacak restorasyonla ilgili kazı başkanı Prof. Dr. Mehmet Önel’den bilgi alan Şanlıurfa Valisi Güngör Azim Tuna, "Harran’daki arkeolojik kazı ve restorasyonun en önemli tarafı, geçmişte bizim medeniyetimizin nasıl olduğunu anlatabilmektir. Temizliğinden ticaretine, ibadetinden hayatın tüm alanlarına nasıl hizmetler sunulduğunu gelecek nesillere aktarabilmemiz açısından Harran büyük öneme sahip. Büyük bilim adamlarının yetiştiği bu medeniyetin nerelere ulaştığını çocuklarımız görerek bir özgüven kazanacaklar. İlim bizim yitik malımız. Zamanında Müslümanların ilimde nasıl en önlerde yer aldığını böylece görecek, hem geçmişlerine saygı duyacak hem bundan sonrası için motive olacaklardır. Her şeyi batı yaptı, biz onlardan aldık gibi bir yanlışın düzeltilmesi gerekiyor. Harran’daki yüksek medeniyeti gelecek nesiller mutlaka görmeli. Bu nedenle Harran’daki kazılar ve yapılan çalışmalar önem arz ediyor." dedi.

Vali Tuna, yapılacak restorasyon ile buranın daha çok ilgi çekeceğini, en azından Cuma ve bayram namazlarının sembolik de olsa burada kılınabileceğini kaydederek, "Bu çalışmaların Şanlıurfa’nın marka değerini artıracağını düşünüyorum. Bu vesileyle yine Kültür ve Turizm Bakanımız Nabi Avcı beye de şükranlarımı sunuyorum. Yapılacak kazı ve restorasyon çalışmalarının Şanlıurfa’mız, ülkemiz ve medeniyetimizin mirasçısı olan kardeşlerimiz için hayırlı olmasını diliyorum." şeklinde konuştu.

"Medeniyetimizin temelinde cami var"

Anadolu’nun her tarafının zengin kültür varlıklarıyla dolu olduğunu hatırlatan Vali Tuna, "Kültür ve Turizm Bakanlığı ve üniversitelerimizin değerli katkılarıyla birçok noktada kazılar yapılıyor. Ama Harran’da yapılan çalışma bizim için çok daha ayrı bir öneme sahip. Çünkü medeniyetler beşiği Şanlıurfa’nın geçmişinde Harran’da yaşanan tecrübe çok farklı bir yere oturuyor. Burası çok önemli bir geçiş noktası. Burası, İslam medeniyetinin ilk mimari örneklerinin bir arada bulunduğu bir kompleks. Burada, medeniyetimizin temelinde olan bir cami var. Cami, sadece ibadet yapılan yer değil. İnsanları toplayan ve bunun etrafında da medeniyetin birçok unsurunu barındıran bir merkez. Çevresinde medreseler, hamamlar, çarşılar yer alıyor. Harran’daki bu medeniyette su kültürü çok dikkat çekiyor. Derelerden ve kuyulardan temin edilen suyun şehrin her noktasına kanallarla ulaştırıldığını görüyoruz. Aynı zamanda bir bedesten var. Medeniyet mirasımızı ortaya çıkaran bu kazıların çok önemli olduğunu ifade etmek isterim. Bu vesile ile kazılarımıza destek veren üniversitemize, kültür ve Turizm Bakanlığımız ile İŞKUR’a ve bu vesile ile bakanımız Faruk Çelik’e teşekkür ediyorum" dedi.

Harran hamamı ortaya çıktı

Tarihi Harran harabelerinde yapılan arkeolojik kazılarla ilgili bilgi veren Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önel, bundan yaklaşık 1000 yıl önce restore edilen Harran Ulu Camii çevresinde yapılan kazılardan elde edilen bulguların heyecan verici olduğunu kaydederek, "Yaptığımız son kazılarda benzerine planlarda hiç rastlanmayan bir hamamı ortaya çıkardık. Hemen devamında yine Cübeyr İbni Şeddad’ın bahsettiği, Harran Ulu Camii külliyesinin çevresindeki bedesteni keşfettik. Bedestenin dükkanlarında bulunan tunç teraziler, havanlar, cam eşyalar, seramik malzemeler bu kazılarla meydana çıktı. Kazı alanında tonozlu bir yol, yolun her iki tarafında dükkanların yer aldığı bir çarşı keşfedildi. Bugün başladığımız 2017 kazılarıyla da keşiflerimiz bir ivme kazandı." dedi.

Bin yıl sonra restore ediliyor

Harran Ulu Camii’nin bin yıl aradan sonra böylesi büyük bir restorasyon projesiyle ihya olacağını sözlerine ekleyen Harran Kazıları Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önel, "En son böyle büyük çaplı bir restorasyonun 1194 yılında Harran Ulu Camii’nin genişletilmesi amacıyla Zengiler ve Eyyübiler döneminde yapıldığını biliyoruz. Aradan geçen yaklaşık 1000 yıllık zamandan sonra Harran Ulu Camii yeniden restore edilecek. Restorasyonun ilk etabında Harran Ulu Camii minaresi kurtarılacak. 33 metre yükseklikteki minarenin tuğla kısmı onarılacak, üst kısmı cam örtüyle kapatılarak yağmurdan etkilenmesinin önüne geçilecek. Yine avluya açılan kapının sağ ve solunda yer alan dokuzar adet taş süslemeli kemerleri var. Bunlar yıkılmış ve olduğu yerde kalmış. Taş süslemeli bu kemerler tarihimizin en önemli taş süsleme örnekleri olarak da biliniyor. O kemerler de bu proje ile ayağa kaldırılacak. Yine doğu kapısındaki çatlamış ve aşınmış olan yapılar onarılarak Ulu Caminin görselliği artırılacak. Bu onarım ve kazı çalışmalarıyla arkeoloji ve tarih çalışmalarına önemli bir katkı sunulacak. Ecdadımızın bize bıraktığı mirasın değerlendirilmesi ve uluslararası düzeyde ziyaretçilerle paylaşılması çok çok önemli. O açıdan Kültür Bakanlığımıza, Sayın Valimize, Harran Üniversitemize, Kaymakamlığımıza sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum." dedi.

100 kişi çalışacak

Proje kapsamında İŞKUR tarafından görevlendirilen 75 beden işçisi, 20 arkeolog, 3 restoratör ve öğretim üyeleri görev yapacak. Restorasyon çalışmaları ihalesi Haziran ayında yapılacak. Yaklaşık 6 milyon TL bedelle ihale edilecek olan Harran Ulu Camii restorasyonunun, muhtemel ek işlerle birlikte 8-9 milyon TL bedele ulaşacağı tahmin ediliyor. (İLKHA)