KIŞ MEVSİMİNDEKİ İŞTAH ARTIŞININ SEBEPLERİ

Soğuk hava beraberinde, en büyük özelliği olan soğuk algınlığı, bronşit, grip gibi birçok hastalığı da getirdi. Bununla da bitmedi metabolizma hızımızı düşürdü, bağışıklık sistemimizi zayıflattı. Artık açık hava yürüyüşlerine de son verdik ve tüm bunlar kışın kilo almamızın önünü açtı. Peki, kışın neden metabolizmamız daha yavaş çalışıyor ve daha çok yağ depoluyoruz? Dyt. Yeşim Nemutlu bu soruyu şöyle cevaplandırıyor: “Büyük abdominal depolar da dahil olmak üzere depolanan yağ, tüm kış uykusu sezonu için birincil metabolik yakıtı sağlar. İnsanlar kış uykusuna yatmasalar da, mevsimsel ağırlık değişikliklerini düzenlemede rol oynayan genlerin ve yolların en azından bazılarını paylaşmamız muhtemeldir. Özellikle soğuk ve güneşten yoksun geçirdiğimiz kış aylarında enerji düzeyimiz, uyku süremiz, iştahımız, beslenme alışkanlıklarımız ve bunlara benzer birçok faktör vücudumuzda değişiklik gösterir. Bu duruma ‘mevsimsel duygu durumu bozukluğu’ (MDDB) denmektedir. Sonucunda; halsizlik, sinir durumu, iştahta artma ya da azalma, özellikle karbonhidratlı besinlere yönelimimiz artıyor. MDDB, ihtiyacımız olan beslenme davranışımızı ve tercihlerimizi etkilemektedir. Kış aylarında, soğuklarda yaşanan duygu bozukluğu, iştah artışı, karbonhidrat değeri yüksek gıdalara eğilime neden olurken bunun aksine yaz aylarında; aşırı hareket ile doğru orantılı iştahsızlık, ağırlık kaybı gibi sorunlara neden olur.  Kilo alımını kolaylaştırmak ve yiyeceklerin daha az olduğu kış aylarında hayatta kalma olasılığını artırmak için enerjinin korunmasını kolaylaştırma amacıyla avcı-toplayıcı dönemden evrimleştiği varsayılmıştır. Artan iştah ve özellikle karbonhidrat istekleri, mevsimsel olarak mevcut olan meyve ve karbonhidratların geri kalanını arama ve tüketme motivasyonunu artıracaktır. Fiziksel aktivite düzeyini etkileyen en önemli çevresel etken de mevsimsel değişimlerdir. Mevsime göre depresif bozuklukların artış göstermesi yineleme riskini yükseltir.”

SEROTONİN AZ SALGILANMASI DA ETKİLİ BİR SEBEP

Kışın güneşin az görülmesinin de kilo almayı dolaylı yoldan etkilediğini söyleyen Nemutlu, bu konuyu şöyle açıklıyor: “Kış aylarında güneş ışığından faydalanamama durumunda, nucleus raphe uyarılamadığı için serotonin sentezlenmesi minimum düzeye düşer. Bu durumun getirisi olarak; fazla melatonin sentezlenmesi ile depresif durumlar gözlenir. Bunlara ek olarak; kış mevsiminde daha fazla uykuya ihtiyaç duymamızın sebebi daha az ışığa maruz kalmamızdır. Diğer örnekle doğrusal ilerleyen bu konu ve iştah açılması da melatonin eksikliğinden kaynaklanma durumu olabilmektedir.”