Maden'in 258 yıllık tarihi yapıları yok olmaya terk edilmiş

1762'den 1876'ya kadar Maden Eminliği Sarayı ve 1876'daki tadilatla 1924'e kadar Mutasarrıflık Konağı, 1924'ten 1926'ya kadar Vilayet Konağı, 1926'dan 1987'ye kadar Kaymakamlık Konağı ve 1994'ten 2010'a kadar da İmam Hatip Lisesi olarak kullanılan tarihi Hükümet Konağı, 11 Nisan 2002 yılında Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğünün 2843 sayılı kararıyla ''korunması gerekli kültür varlığı'' olarak tescillendi.

Aradan geçen 18 yıla rağmen halen restore edilmeyi bekleyen tarihi konak, bölgedeki birçok önemli tarihi eser gibi bakımsızlık ve ilgisizlik nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Sahipsizlikten harabe bir evi andıran Maden Hükümet Konağı’nın bazı bölümlerinde çatlakların olduğu görüldü. Konak ayrıca hayvanların barınağına dönmüş durumda. Bölgede önemli bir eser olan tarihi konak ve bahçesindeki saat kulesi adeta kaderine terk edilmiş.

Konunun gündeme getirilmesine rağmen yetkililerden herhangi bir çalışma yapılmaması ise tepkilere neden oluyor.

Maden halkı, asırlardır hizmet veren bu tarihi konağın ve saat kulesinin restore edilerek eski fonksiyonuna kavuşturulmasını istiyor.

Tarihi konağın bakım ve onarıma ihtiyaç duyduğunu belirten halk, kaderine terk edilmemesi gerektiğini ifade etti.

Öte yandan ilçede bulunan bir diğer tarihi eser olan Cami-i Kebir’in de taşınmasının planlandığını ifade eden halk, buna karşı olduklarını, tarihi eserlerinin restorasyonlarının yapılarak yerinde muhafaza edilmeleri gerektiğini belirtti.

Cami-i Kebir Mahalle Muhtarı Mehmet Deniz, İLKHA muhabirine, tarihi eserlerin korunması gerektiğini söyledi.

Maden Hükümet Konağı’nın atıl durumda olmasına ise tepki gösteren Deniz, “İlçemizin sorunları çoktur. Bir taraftan fabrikanın dökmüş olduğu topraktan dolayı kayma olayı yaşıyoruz. İlçemizde bulunan tarihi mekânların restorasyonları yapılmamıştır. Maden Hükümet Konağı’nın restorasyon işi Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü'nden Elazığ Valiliğine devredildi. Eski saat kulesi ve hükümet konağının tamiratının yapılmasını istiyoruz.” dedi.

“Rezalet diz boyu”

Hükümet Konağının 2 buçuk asırlık bir tarihi geçmişe sahip olduğunu aktaran esnaf Eşref Yıldız, “Madenimizin saat kulesi ile hükümet sarayı eski tarihe göre 250 yıllık bir mazileri var. Buradaki binamız hükümet sarayı olarak, daha sonra imam hatip olarak kullanılmıştır. Hatta yan taraftaki saray camisi de buraya bağlıdır. Hükümet sarayı boşaldıktan sonra imam hatibe devredildi. 10 sene imam hatip olarak kullanıldıktan sonra terk edildi. Burası tarihi bir binamız. Restore edileceği söylendi ama yok. Rezalet diz boyu.” diye konuştu.

“Bir an evvel sahip çıkılmalı”

Konağın adeta hayvan barınağına döndüğünü ve yıkılmaya yüz tuttuğunu vurgulayan Yıldız, şöyle devam etti:

“Tarihi binanın bu şekilde olmasına karşıyız. Bir an evvel buraya sahip çıkılmalıdır. Bina yeniden restore edilmelidir. Saat kulemiz de çok değişime uğramış. Eski hali değil bu. Osmanlı döneminden kalma çarşı camimiz var. Bir takım insanlar bu camiyi de parçalayıp başka yere taşımak istiyor. Maden’imiz olduğu gibi kalmalı. Hiçbir estetik görüntüsü bozulmamalı. Tarihi eserlerimiz olduğu gibi kalmalı. Tarihi sarayımız hayvan barınağı haline gelmiş. Bir an önce restore edilmelidir. Bakımsızlıktan dolayı tarihi köprümüz yıkıldı.”

“Tarihi bir eserin bu hale gelmesi kabul edilemez”

Konağın bir an önce restore edilmesi gerektiğini söyleyen esnaf Nedim Tekin, “Hükümet Konağı’nı imam hatipken gördüm. Tertemiz binayken 18 yıldır terk edilmiş. Gerçekten baktığımda içim kan ağlıyor. Tarihi bir eserin bu hale gelmesi kabul edilemez. Yetkililere sesleniyorum; en kısa zamanda buna sahip çıksınlar. Her yere ödenek çıkıyor ama bu konağı neden yapmıyorlar? Anlatmaya bile gerek yok, o kadar ki kötü durumdadır. İnsanlar burayı kötü amelleri için kullanıyor. Hayvan pisliği doludur. En kısa zamanda bu binayı yapmalarını istiyorum.” ifadelerini kullandı.

“Tarihi eserlerimiz faal olarak kullanılmalı”

Esnaflarından Mehmet Rıza Aygün ise, “Hükümet Konağı, 2. Abdülhamit Han’ın tahta çıkışının yıl dönümü olarak yapıldı. Çok önemli bir eserdir. Gerek saat kulemiz, gerekse de Camii Kebir Camimiz olsun bunlar da restorasyon bekliyor. Bunların tekrar faal olarak kullanılmasını istiyoruz. Eski hükümet konağımız yıkıldı. Tarihi hükümet konağımızın restore edilip yeniden hizmete açılmasını istiyoruz. Yanında tarihi saat kulemiz var. Maden’in sembolüdür. Çarşıda Camii Kebir’imiz var, eski bir cami. Şu an faal olarak kullanılıyor, sadece biraz restore edilirse daha iyi bir şekilde kullanılacağını düşünüyoruz. Daha önce birçok ilde birçok tarihi eser restore edildi, şu anda aktif olarak kullanılıyor. Maden için de bunun yapılmasını istiyoruz.” dedi.

“Tarihi binalarımız neden restore edilmiyor?”

Maden’de bulunan tarihi eserlere sahip çıkılmasını isteyen esnaf Şaban Yürekli de şu ifadeleri kullandı:

“Camii Kebir Camii 210 yıllık bir camidir. Tarihi bir eserimizdir. Bunun parası çıkmış ama restorasyonunu yapmıyorlar, engel oluyorlar. Sahte raporla bu caminin başka yere taşınması gerektiğini belirtmişler. Biz bunu asla kabul etmiyoruz. Birde tarihi hükümet konağı 257 yıllıktır. 11 vali, 9 kaymakam değişti, buranın restorasyonu yapılmadı. Neden yapılmıyor? Tekrardan bu tarihi yapılarımızın onarımlarının yapılmasını istiyoruz.” (İLKHA)