MÜSİAD Yerli Danışmanlık ve Eğitimde Markalaşma Raporu

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Danışmanlık ve Eğitim Sektör Kurulu tarafından, MÜSİAD Düzce Şubesi ev sahipliğinde düzenlenen “Yerli Danışmanlık ve Eğitimde Markalaşma” ana başlıklı Türkiye İstişare Toplantısı'nın sonuç raporu yayınlandı.

Söz konusu raporda, Piyasada Yönetim Danışmanlığı Hizmeti Algısı ile İlgili Yaşanan Sorunlar,Sektöre Yönelik Yapılanma ve Düzenlemelerin Yetersizliği, Yönetim Danışmanlığı Hizmetlerinin Kalitesi gibi konularda, sorunlar ve çözüm önerileri ele alındı.

Rapordan detaylar:

Küreselleşmenin artması ve buna bağlı olarak rekabet koşullarının değişmesiyle birlikte organizasyonların yönetim danışmanlığı alanında uzman desteğine olan ihtiyacı artmış ve organizasyonel performansı artırmak için danışmanlık hizmeti almak bir zorunluluk haline gelmiştir.

Ülkemizde, organizasyonların verimliliğinin ve performansının artırılması çalışmalarında önemli bir rolü olan yönetim danışmanlığı hizmetlerinin geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir.

Yönetim Danışmanlığı Sektörünün Başlıca Sorunları

Piyasada Yönetim Danışmanlığı Hizmeti Algısı ile İlgili Yaşanan Sorunlar

Yönetim danışmanlığı hizmetinin sonuçlarının kısa vadede ortaya çıkmaması ve yöneticilerin bir an önce sonuç almaya çalışması nedeniyle bu hizmetlere yönelik isteğin az olması,

Hizmet alanlar nezdinde, yönetim danışmanlığı hizmetlerinin getirisinden ziyade maliyetlerinin ön planda olması,

Danışmanlık hizmetinin, KOBİ’lerde genellikle en son çare (yangın söndürücü) olarak görülmesi,

Danışmanlık hizmetlerinin ancak bir belge alma (örneğin kalite yönetim sistemi belgesi) veya bir ödül başvurusu söz konusu olduğunda talep edilmesi.

Yönetim Danışmanlığı’nın bir meslek olduğunun bilincinde olunmaması,

Danışmanların yetkinliklerine, deneyimine ve güvenilirliğine dair endişe duyulması,

Kamu kesiminde yerel danışmanlara yönelik olumsuz bir bakış açısının olması,

Yaşanan olumsuz deneyimler nedeniyle yönetim danışmanlığı hizmetine ihtiyaç duyan kuruluşların bu hizmeti alma konusunda isteksiz davranması.

Sektöre Yönelik Yapılanma ve Düzenlemelerin Yetersizliğinden Kaynaklanan Sorunlar

Türkiye’de yönetim danışmanlığı sektörüyle ilgili bir devlet politikasının ve stratejilerinin olmaması ve bu doğrultuda gerekli mevzuat çalışmalarının yapılmaması;

Yönetim danışmanlığına yönelik standartları ve sertifikasyon kurallarını oluşturacak ve denetlemeyi yapacak düzenleyici bir otoritenin olmaması ve konu ile ilgili yetkilendirilmiş kuruluşların bulunmaması,

Devletin yönetim danışmanlığı alanında çalışan STK’lere ve firmalara yönelik olarak işbirliği ve maddi konularda yeterli destek ve teşvik sunmaması,

Kamu kurumları tarafından talep edilen danışmanlık hizmetleri için kamu mevzuatının (özellikle Kamu İhale Kanunu) danışmanlık sektörüne uygun olmayan düzenlemeleri içermesi ve bu düzenlemelerin yerli danışmanlık firmalarının büyük kapsamlı işlere dahil olmasını engellemesi,

Danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin kamu kurumları tarafından da veriliyor olmasının özel sektör için dezavantaj yaratması,

Yönetim danışmanlığı hizmetleri ile ilgili olarak sunulan (hizmet alan ve hizmet veren için) devlet teşviklerinin pek çok kurum arasında dağılmış (tek mercide toplanmamış) olmasının teşviklerin etkinliğini azaltması,

Yönetim danışmanlığı firmalarının/danışmanlarının oda vb. çatı bir örgüt altında toplanmaması,

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde bir sektör meclisinin olmaması,

Meslek örgütü ve üyelerinin uluslararası tanınırlığının yetersiz olması,

Yönetim danışmanlığı sektöründe hizmet verecek firmalar için bir yeterlilik belgesinin (akreditasyon uygulamalarının) ve yönetim danışmanlarının güvenilirliğini ortaya koyan bir uygulamanın olmaması,

Yerli danışmanlık Şirketlerinin faaliyetlerinin rekabet zorlukları nedeniyle yerel düzeyde kalması ve markalaşmanın yetersiz olması; bu nedenle uluslararası platformda etkin faaliyet gösterememeleri,

Yerel danışmanların ön görüşmelerde yüksek ücretler talep etmelerine rağmen daha sonra gerek rekabet gerekse maddi sıkıntılar nedeniyle talep ettikleri ücretin çok daha aşağısında ücretlere hizmet vermesi; bunun sonucu olarak haksız bir rekabetin ortaya çıkması,

3. Yönetim Danışmanlığı Hizmetlerinin Kalitesi ile İlgili Yaşanan Sorunlar

Meslek tanımının, standartlarının ve yetkinlik tanımlarının eksik olması ve buna ilişkin kamusal düzenlemelerin yetersiz olması,

Hem sektörde hem firmalar nezdinde danışmanlık hizmetlerine yönelik standartların ve belgelendirme faaliyetlerinin yaygınlaştırılamaması,

Bilgisiz, deneyimsiz, yeterli donanımı ve alt yapısı olmayan, etik ilkeleri göz ardı eden ve kendisini yönetim danışmanı olarak tanıtan danışmanların yaygınlığı,

Danışmanlık talep eden işletmeler tarafından hizmet alınan danışmanlık firmaları için mesleki örgütlere üyeliğin/ belgelendirmenin aranmaması,

Yönetim danışmanlığı sektöründe branşlaşma ve uzmanlaşmanın yetersiz düzeyde olması ve buna bağlı olarak hizmet kalitesinin düşmesi,

Ülkemizde danışmanlık eğitimi veren resmi veya özel kurumların olmaması, buna bağlı olarak nitelikli eleman bulma zorluğu, ayrıca akademik ve mezuniyet sonrası programlarda sektöre yönelik eğitim hususunun yeterince ele alınmaması,

Yönetim danışmanlığı alanında hizmet veren firmaların kullandığı yöntemlerin kurumsal birikimden ziyade kişisel birikime dayanması nedeniyle danışmanlık firmalarının kurumsallaşma süreçlerini uygulayamaması / uygulamaması.

Çözüm Önerileri

Yönetim danışmanlığına yönelik güvenin geliştirmesi amacıyla akredite danışmanlık kurumlarının artırılması,

Sektörün temsilcilerinin bulunduğu bir çatı kuruluş tarafından etik standartlarının belirlenmesi,

Kamudaki danışmanlık ve eğitim hizmetlerinde, kamunun sadece kendi bünyesindeki kaynaklarla sınırlı kalmayıp, dışarıdan konunun uzmanlarından da hizmet alınarak hizmet sunumunun gerçekleştirilmesini sağlaması (böylece danışmanlık sektörünün gelişimine destek verilmesi),

Sektöre yeni giren firmalar için sertifika zorunluluğu getirilmesi ve müşterilerin sertifika koşullarını sağlayan danışmanlardan hizmet almasının sağlanması,

Uzman, danışman adayı, iç danışman, çalışan ve yöneticilerin yönetim danışmanlığı mesleği konusunda algılarının geliştirilmesi, bilinçlendirilmesi için meslek kuruluşları tarafından düzenlenen eğitim programlarından geçmeleri, bu programların geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması.

Kamu kesiminde ve özel sektör kuruluşlarındaki “düşük maliyetli” danışmanlık hizmeti alma eğilimini azaltmak amacıyla, rekabet eşitliğinin ve kamu kurumlarında çatı kuruluşun belirlediği standartlara -teknik yöntem ücret ve etik- uyulmasının sağlanması.

Firmaların bilinç düzeyini geliştirmek amacıyla ulusal ölçekte yönetim danışmanlığı faaliyetlerini değerleyen akredite etmeye yetkili olan bir yapının oluşturulması,

Danışmanlık meslek sektörünün oluşturularak düzenleyici kurumların belirlenmesi (kamu, STK ve özel firmalar),

Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu ve ilgili diğer yasalar ile bir yandan meslek faaliyetleri denetlenirken diğer yandan Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ile meslek standartlarının oluşturulması ve duyurulması,

Yönetim danışmanlarının deneyim ve becerilerine ilişkin akreditasyon çalışmalarının yapılması.

Danışmanlık kuruluşlarının akreditasyonuna, sektörün düzenlenmesine (regülasyonuna) ve denetimine yönelik çalışmaları yürütecek tarafsız bir kurumun (STK, Kamu, Özel sektörden kuruluşların temsil edildiği) oluşturulması.

Büyük şirketler için yönetim kurullarında yönetim danışmanı bulundurma zorunluluğunun getirilmesi

Kamunun danışmanlık hizmeti alımında kendini korumacı yaklaşım yerine danışmanlık şirketlerinin iş yapma yöntemlerine uygun ve teşvik edici bir yaklaşım geliştirmesi (kamu ihale şartlarında hizmet alımlarının diğer alımlara göre farklılaştırılması ve fiyat & kalite dengesini doğru şekilde değerlendirebilecek bir yapının oluşturulması)

Kamu ihale Kanunu (KİK)’nun danışmanlık hizmetlerinin doğasına ve sektörünün yapısına uygun hale getirilmesi,

Kamu ihalelerinde yerel danışmanlık şirketleriyle çalışmanın teşvik edilmesi.

Devletin danışmanlık sektörüne rakip hizmetler sunmak yerine, danışmanlık sektörünü düzenleyen ve gelişimini destekleyen faaliyetlere yönelmesi (öncelikli olarak TÜBITAK, TÜSSĠDE, TODAĠE, Üniversiteler vb. kurumların danışmanlık faaliyetlerinde hizmet sunan değil düzenleyici, eğitmen ve denetmen olarak yer alması),

Üniversite iktisadi ve Vakıf teşekküllerinin danışmanlık sektöründe haksız rekabet yaratmasının önüne geçilmesi,

Yönetim danışmanlığı firmalarının/danışmanlarının oda vb. çatı bir örgüt altında toplanması

Yönetim danışmanlığı tanımında yeknesaklık sağlanması ve bu alandaki hizmetlerin kapsamının tanımlanması,

Danışmanların (kamu, üniversite, sivil toplum ve özel kurumlar bünyesinde yer alan) sektör meclisi (TOBB bünyesinde), oda veya konfederasyon çatısı altında örgütlenmesi ve sektörel stratejileri ortak olarak oluşturması; bu çatı yapının sertifikasyon sürecini oluşturması ve uygulaması,

Ulusal danışmanlık envanterinin çıkarılması ve sektörle ilgili ayrıntılı resmi istatistiksel verilerin hazırlanması.

Sektörel derneklerin etkinliğinin artırılması (üye sayılarının artması, tanıtım faaliyetlerinin yaygınlaştırılması, devlet desteğinin verilmesi) ve bu kapsamda danışmanların meslek örgütlerine kayıtlı çalışmasının sağlanması

Sektöre yönelik sertifikasyon sisteminin uluslararası belgelendirme ve derecelendirme sistemleri ile entegrasyonunun sağlanması.

Danışmanlık firmaları ve sektör dernekleri arasında birbirlerine destek olacak platformların (örneğin düzenli toplantılar, bilgi portalı, sosyal medya grupları) oluşturulması ve bu platformlarda tecrübe aktarımının sağlanması,

Danışmanların yetkinlik düzeyine göre belgelendirilmesi ve derecelendirilmesine yönelik dünyadaki benzeri uygulamaların araştırılması ve ülke ihtiyaçlarına uygun olarak ulusal belgelendirme ve değerlendirme sisteminin kurulması,

Türk danışmanlık şirketlerinin metodoloji geliştirme ve çalışmalarına ilişkin veri tabanı oluşturma yönündeki faaliyetlerin teşvik edilmesi, kamusal kaynak sağlanması, geliştirilen metodoloji ve içeriklerin yayınlanması, paylaşımı için gerekli çalışma ortamlarının geliştirilmesi,

Kamu tarafından yerel yönetim danışmanlığı firmalarının uluslararası platformda yer almalarına yönelik destek ve teşviklerin uygulanması; markalaşma desteğinin verilmesi,

Yabancı danışmanlık şirketleri ile yerel danışmanlık şirketlerinin işbirliğini sağlayacak teşvik modellerinin oluşturulması, ortak projeler yapılması amacıyla gerekli ortamının sağlanması,

Yabancı danışmanlık firmalarının Türkiye’de gerçekleştirecekleri projelerde yerli danışmanlık firmaları ile çalışma zorunluluğunun getirilmesi,

Yurtdışında (özellikle Arap ülkelerine yönelik) inşaat vb. sektörlerde uygulanan devletler seviyesindeki girişimlerin benzeri bir desteğin yönetim danışmanlığı sektörüne sağlanması

Uluslararası kuruluşlarla işbirlikleri ile yönetim danışmanlığı kalitesini geliştirme yönünde çalışmaların desteklenmesi,

Yönetim Danışmanlığının meslek olarak kodlanması ve NACE kodunun ayrıştırılması.

Meslek standartlarının hazırlanması, gönüllü ve daha sonra zorunlu bir sertifikasyon ve derecelendirme sisteminin kurulması; bu yolla sistemin niteliksiz danışmanları kendi kendine elemesi,

Sertifikasyon sisteminin devreye girmesinden sonra, danışmanlık firmalarının yerel, ulusal ve uluslararası deneyim ve hizmet süresi kriterlerine göre mesleki gelişiminin izlenmesine ve denetlenmesine yönelik bir sistemin geliştirilmesi,

Yönetim Danışmanlığı Etik Kurallarının oluşturulması, etikle ilgili eğitim, bilgilendirme, sertifikasyon ve cezai yaptırım uygulamalarını da içeren bir denetim mekanizmasının oluşturulması,

Hizmet alanların bir geri bildirim sistemi ile sertifikasyon ve denetim sürecine katılması.

Danışmanlık projelerinde işletmeler için mesleki örgütlere üyeliğin aranması ve/ya tercihen belgelendirilmiş bir danışman/danışman firma olma koşulunun aranması (Bu yol ile yetkinlik ve etik açısından asgari standartların sağlanması mümkün olabilecektir.),

İlgili sivil toplum kuruluşları ile akademik kuruluşların işbirliği ile “yaşam boyu eğitim” konseptinde, eğitim ve staj uygulamalarını içeren uygulamalı danışman yetiştirme programlarının geliştirilmesi ve desteklenmesi,