"Osmanlı'yla Türkiye'yi kıyaslamak mantıksız"

Daha çok din sosyolojisi, toplum ve kültür konularındayaptığı çalışmalarla tanınan, “Dinlerarası Diyalog İhaneti” kitabının yazarı,ünlü akademisyen ve araştırmacı Prof. Dr. Yümni Sezen, İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nün düzenlediği birkonferansa konuk oldu. Konferansta Ziya Gökalp ve Niyazi Berkes’inçalışmalarından hareketle Türklük, Osmanlılık ve doğu kültürü üzerine birkonuşma yapan Prof. Dr. Sezen, “Son zamanlarda bir Osmanlı hayranlığı,Osmanlı’yı diriltme hülyası ağırlık kazanıyor. Oysa sosyolojide geriye gitmek,nehri tersine akıtmak mümkün değildir. Dolayısıyla da Osmanlı’yı yenidendiriltmek hayalden öteye geçemez” dedi.

GÖKALP’İN MİLLET TANIMINASILDI?

Osmanlı devlet yönetiminin, sosyal bilimler tarafından ortaya konan monarşi, teokrasi veya demokrasi gibi tanımlardan hiçbirine uymadığınıifade eden Prof. Dr. Sezen, “Osmanlı Devleti, kendine özgü, geleneksel birdespotik idare biçimine sahipti. Dini kutsallığının yanında, birtakım siyasikutsalları da vardı. Ancak zaman zaman, örneğin ‘devletin bekası için kardeşkatline cevaz’ meselesinde olduğu gibi, siyasi kutsal uğruna, dini kutsaldan vazgeçebilen bir yapısı da vardı. Zira ne İslam’da, ne de eski Türk kültüründe sabit görülmeyen bir suçun cezası olamaz” diye konuştu. Ziya Gökalp’in “millet”tanımının “dilce, dince, ahlakça ve estetikçe müşterek olan sosyal bir zümre” şeklinde olduğunun altını çizen Prof. Dr. Sezen, “Osmanlı ise, ne Türk, ne Arap ne de Farisi olmayıp, neslin geleneklerinden sıyrılmış, her türlü sosyal içtihat ve harekete uymuş yeni bir milletti. Ayrıca Osmanlı da, kendi geçmişini oluşturan Selçuklu ve kadim Türk kültürünün üzerinde durmadı. Bir anlamda geçmişini inkâr etti. Oysa geçmişi inkâr ederek gelecek kurulamaz. Osmanlı eski Türk kültürünü özümsemedi. Zaten özümsemeye çalışsa da başarılı olamazdı, çünkü Turan benzeri bir ülküsü yoktu” şeklinde konuştu.