Suriyeli mülteciler kayıtlı istihdamı olumlu etkiliyor

2011’den beri devam eden Suriye İç Savaşı’ndan kaçan 5 buçuk milyona yakın mültecinin büyük çoğunluğu Türkiye’ye sığındı. Şu an Türkiye’de yaklaşık 3 buçuk milyon Suriyeli bulunuyor. Bu büyük göç dalgası göçen Suriyeliler için bir travma kaynağı, ancak Türkiye’nin Suriyeliler ile ilgili gündeminde çoğunlukla zorunlu göçle gelenlerin yaşadığı travma değil, göçün yerli halkı nasıl etkilediği yer alıyor. Halkın gündemi çoğunlukla ‘Suriyeli göçmenlerin sağlık ve eğitim sistemini kullanması, çalışma hayatına dahil olması bizleri nasıl etkiliyor?’ gibi sorulardan oluşuyor. Türkiye’deki genel kanı, her yabancı çalışanın yerli birini işinden ettiği yönünde olsa da, Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Tekgüç ve Massachusetts Üniversitesi’nden Doruk Cengiz’in yürüttüğü araştırmanın sonuçları ortaya farklı bulgular çıkarıyor.

“Suriye’den sadece potansiyel işçiler değil; istihdam yaratacak girişimciler de geldi”

Gerçekleştirdikleri araştırmanın, Suriyeli mültecilerin emek piyasasına dahil olmasının yerli istihdamını ve ücret ortalamasını olumsuz yönde etkilemediğini ortaya koyduğunu belirten Doç. Dr. Tekgüç ve Cengiz, “Genel kanının aksine Suriye’den gelen büyük göç dalgası ülkemizdeki toplam istihdamı ve ücretleri düşürmedi. Hatta araştırma sonuçlarında Suriyeli göçmenlerin, Türkiye vatandaşlarının kayıtlı çalışma ihtimalinin artmasına katkıda bulunduklarını gözlemledik. Şaşırtıcı olabilecek bu bulguyu dayandırdığımız üç temel gerekçe var. Birincisi, göçmenler bazen yerlilerin çalışmak istemediği işlerde çalışıyor. Suriyeli mültecilerin mevsimlik tarım işlerinde, inşaatlarda ve tekstil atölyelerinde kayıtdışı düşük ücretli işlere talip olduklarını söyleyebiliriz. İkinci bir neden, Türkiye’deki Suriyelilerin büyük çoğunluğu geçici koruma kamplarının dışında yaşıyor. Dolayısıyla, yoğun göç alan sınır bölgelerinde, Türkiye’deki genel inşaat furyasının da ötesinde bir artışa sebep oldular. Son olarak da Suriye’den sadece potansiyel işçiler gelmedi, aynı zamanda istihdam yaratacak girişimciler de geldi. Bu girişimciler beraberlerinde beşeri, maddi sermayelerini getirdi ve Suriyelilerin direkt kendileri veya Türkiyeli ortaklarla kurdukları şirket sayısında 2011 ila 2015 arasında 20 kat artış oldu. Suriyeli göç dalgası sadece mevcut olan işlere talip emekçi sayısını artırmadı, aynı zamanda mevcut iş sayısını da artırdı” açıklamasında bulundu.

Suriyeli mültecilerin yerel ekonomilere etkileri neler?

Suriye sınırındaki illerin yerel ekonomik verilerini 2012 öncesi ve sonrası şeklinde karşılaştıran Cengiz ve Tekgüç şu soruların cevaplarını aradı: 2012’den itibaren gelen Suriyeliler yerli istihdam oranındaki değişimi etkilemedi. 2012 öncesinde Suriye sınırındaki illerde kayıt dışı çalışma oranı diğer illerden daha yüksekti, aradaki fark Suriyeliler gelmeye başladıktan sonra bir miktar kapandı. Sınıra yakın bölgelerde 2012-2015arasında toplam şirket kurulumu sayısındaki ve sermayesindeki artış diğer illere göre daha hızlı arttı. Bu illerdeki yeni şirket kurulumları göçün etkisiyle en azından yüzde24 civarında arttı.