TİSK: Hükümetin ekonomik reform gündemi olumlu

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından hazırlanan Ağustos ayı Ekonomi Bülteni’nde, “Hükümet tasarruf, yatırım ortamı, sanayi üretimi ve ihracatı başta olmak üzere kalkınmanın temel unsurlarını geliştirmek amacıyla geniş bir reform gündemini yürütüyor. Teknolojiye odaklı yeni bir teşvik sistemi oluşturma planı da bu kapsamda yer alıyor. Bu çabalar hem sanayileşmede ivme sağlanması, hem de 15 Temmuz 2016 tarihindeki darbe girişiminin piyasalar üzerindeki etkisinin kısa sürede nötralize edilmesi açısından çok olumlu” bulunduğu kaydedildi.
Büyük altyapı yatırımlarına uzun vadeli ucuz finansman sağlayacak “Türkiye Varlık Fonu”, kamusal sosyal güvenliğin ikinci ayağını oluşturan “Otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi”, yeni vergi ve Ar-Ge düzenlemelerinin devreye alındığına dikkat çekilen TİSK Bülteni’nde, “devlet desteklerinin yenilenmesiyle orta-yüksek teknolojilere odaklı, esnek ve cömert bir teşvik sisteminin uygulanmasına karar verilmesi olumludur. Vergi destekleri, Turkuaz Kart uygulaması, belirli personele ücret ve sigorta primi sübvansiyonu getirilmesi, enerji maliyeti desteği, yüzde 100 kurumlar vergisi istisnası sanayiye yoğunlaştığı, doğru kurgulandığı ve iyi denetlendiği takdirde Türkiye ekonomisinin önünü açacak, sanayimize ivme kazandıracak hususlar olacaktır” denildi.
Haziranda sanayinin yıllık bazda üretim artışı zayıf, ciro artışı güçlü oldu
TİSK Ekonomi Bülteni’ne göre Haziran’da sanayi üretimi aylık bazda yüzde 1,4 düştü, yıllık bazda yüzde 1,1 arttı. 
Sanayi üretimi yıllık bazda alt sektörlerden madencilikte yüzde 7,9; enerjide yüzde 9,3 artarken, imalat sanayiinde yüzde 0,4 azaldı. Ana sanayi grupları içinde yıllık bazda en yüksek üretim kaybı yüzde 5,5 ile dayanıklı tüketim malı imalatında görüldü. Yıllık bazda üretimini artıran ana gruplar yüzde 9,0 ile enerji ve yüzde 1,0 ile sermaye malı imalatı oldu.
Sanayi cirosu ise aylık bazda yüzde 0,6, yıllık bazda yüzde 5,7 yükseldi.

Genç işsizlik oranı yüzde 17,4’e çıktı
Bu yılın Mayıs döneminde 2015 yılının aynı dönemine göre işgücüne katılma oranı 0,8 puan (902 bin kişi) artarak yüzde 52,5 oldu. Böylece toplam işgücü 30 milyon 763 bin kişiye ulaştı. Bu dönemde erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,7 puan artarak yüzde 72,5’e; kadınlarda 0,8 puan artarak yüzde 32,6’ya yükseldi. 
2016 yılı Mayıs döneminde istihdam edilenlerin sayısı, 2015 yılının aynı dönemine göre 795 bin kişi artarak 27 milyon 867 bin kişiye ulaşırken, istihdam oranı 0,6 puan artarak yüzde 47,5’e çıktı. 2016 yılının ikinci çeyreğinde toplam kamu istihdamı 2015 yılının aynı dönemine göre yüzde 5,5 oranında büyüyerek 3 milyon 622 bin kişiye ulaştı. Bu dönemde kayıtdışı istihdam oranı 2015 yılının aynı dönemine göre 0,2 puan azalmakla birlikte yüzde 33,8 gibi yüksek bir düzeyde. Mayıs 2016 döneminde işsiz sayısı ise 2015 yılının aynı dönemine göre 106 bin kişi artarak 2 milyon 895 bin kişiye ulaştı, böylece işsizlik oranı da 0,1 puanlık artış ile yüzde 9,4 düzeyinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,1 puanlık azalış ile yüzde 11,3 olurken, genç nüfusta işsizlik oranı 0,4 puan yükseldi ve yüzde 17,4 düzeyine vardı.

Cari açık Haziran’da arttı
Bu yıl Haziran ayında cari açık, geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 726 milyon dolar artarak 4 milyar 942 milyon dolara ulaşırken, yıllık cari açık da 29 milyar 416 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Cari açıktaki yükselişte, dış ticaret açığı kadar seyahat gelirlerindeki düşüşün etkisiyle hizmetler dengesi fazlasının 2015 yılının Haziran ayına göre 1 milyar 233 milyon dolar azalarak 1 milyar 194 milyon dolara inmesi önemli rol oynadı. Yabancıların Türkiye’de elde ettikleri gelirleri yurtdışına transferleri de 2016 yılında hızlandı.
Parasal olmayan altın ihracatı Haziran ayında cari açığı düşürücü bir gelişme gösterdi. Parasal olmayan altın kalemi 2015 yılı Haziran ayında 196 milyon dolar net ithalat düzeyinde iken, 2016 yılının Haziran ayında 269 milyon dolar net ihracata dönüştü. Yılın ilk altı ayında bu kalemden yapılan ihracat 2 milyar 741 milyon dolara kadar çıktı. 
2016 Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre doğrudan yabancı yatırımlar 267 milyon dolar azalarak 271 milyon dolara indi. Ocak-Haziran döneminde ise azalış yüzde 56,3 oldu ve 6 aylık yatırım tutarı 2 milyar 270 milyon dolara düştü. TİSK, doğrudan yabancı yatırım girişindeki düşüşün sanayi sektöründe daha da belirgin olduğuna dikkat çekti. Yılın ilk altı ayında sanayi sektörüne doğrudan yabancı yatırım girişi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68 oranında azalarak 866 milyon dolarda kaldı.

Hükümetin borçlanma alanındaki girişimleri değerli
Tasarruf oranı düşük, dış borç servisi yüksek olan Türkiye için portföy yatırımları girişinin kesintisiz olmasının önem taşıdığını kaydeden TİSK, 2015 yılının Haziran ayında borç servisinin 20 milyar 276 milyonu anapara, 5 milyar 31 milyonu faiz olmak üzere 25 milyar 307 milyon dolar iken, 2016 yılının aynı döneminde 28 milyar 984 milyon doları anapara, 5 milyar 252 milyonu faiz olmak üzere 34 milyar 236 milyon dolara ulaştığını ifade etti. TİSK, 2016 yılında bu ödemelerden aslan payını ise 28 milyar 850 milyon dolar ile yabancı bankaların ve uluslararası sermaye piyasalarının aldığını belirterek şu yorumda bulundu: “Borçlanma yapısındaki bu tablo nedeniyle uluslararası derecelendirme kuruluşlarının Türkiye için verecekleri/verdikleri notlar hem borçlanmanın sürdürülebilirliği açısından, hem de borçlanma faiz oranının içinde yer alan risk primi açısından önem taşımaktadır. Yukarıda belirttiğimiz; ekonominin temel dengelerini iyileştirme yönünde Temmuz ve Ağustos aylarında Hükümetimizce atılan adımlar, bu nedenle de değerli görülmektedir.”

Merkezi Yönetim Bütçesi fazla verdi
Birincil bütçe dengesinin 2016 yılında aylar itibariyle farklılıklar gösterdiğine dikkat çekilen TİSK Ekonomi Bülteni’nde, “Birincil açık Haziran ayında hızlı bir artış göstermiş, ancak Bütçe Temmuz ayında 2015 yılının aynı ayına göre fazla vermiştir. Buna göre 2015 yılı Temmuz ayında 5 milyar 4o3 milyon birincil açık veren Merkezi Yönetim Bütçesi’nde, 2016 yılı Temmuz ayında 129 milyon TL fazla verilmesi başarılmıştır. Bu olumlu gelişmeye faiz dışı bütçe dengesi de eşlik etmiş ve 2015 yılı Temmuz ayında 350 milyon TL faiz dışı açık veren bütçe, 2016 yılı Temmuz ayında 4 milyar 328 milyon TL fazla vermiştir” denildi. TİSK Ekonomi Bülteni’nde, bütçe dengesindeki düzelmede Temmuz ayında bütçe gelirlerinin bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,1 oranında artarak 42 milyar 543 milyon TL’ye yükselmesinin ve bütçe giderlerinin yüzde 6,8 azalarak 42 milyar 4ı4 milyon TL’ye gerilemesinin önemli rol oynadığı belirtildi.

Gıdada yıllık enflasyon yüzde 9,69
Faiz indirimi öncesinde açıklanan Temmuz ayı enflasyon oranın beklenenin üzerinde gerçekleştiğini kaydeden TİSK, Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) aylık bazda yüzde 1,16; yıllık bazda ise yüzde 8,79 yükseldiğini hatırlattı. TİSK Bülteninde gıda enflasyonunun aylık bazda yüzde 3,15; yıllık bazda yüzde 9,69 yükseldiğine de dikkat çekilerek, tüketim sepetinde yüzde 23,68 ağırlığa sahip gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarındaki yükselmenin tüketicilerin diğer malları tüketmeleri açısından ters ikame yaratacağı ifade edildi.