UAEA’nın İran nükleer anlaşması hakkında rapor verme yetkisi sona erdi

İran, Rusya ve Çin, 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasını destekleyen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararının 18 Ekim itibarıyla sona ermesiyle, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) bu anlaşma hakkında rapor verme yetkisinin de ortadan kalktığını açıkladı.

Üç ülkenin BM Viyana Ofisindeki daimi temsilcileri tarafından UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi’ye gönderilen ortak mektupta, Avrupalı taraflar İngiltere, Fransa ve Almanya’nın İran’a yönelik yaptırımları yeniden başlatma girişiminin hukuken geçersiz olduğu belirtildi.

Mektupta, bu ülkelerin anlaşmadaki yükümlülüklerini yerine getirmediği hatırlatılarak, “snapback” olarak bilinen yaptırımları yeniden devreye sokma mekanizmasını işletme yetkilerinin bulunmadığı kaydedildi.

BM Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararının tüm hükümlerinin 18 Ekim itibarıyla sona erdiği, bu nedenle UAEA Başkanı’nın söz konusu karar kapsamında doğrulama ve izleme faaliyetlerine ilişkin raporlama yetkisinin de son bulduğu ifade edildi.

E3 ülkeleri olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya, 28 Ağustos’ta İran’ın anlaşma yükümlülüklerini ihlal ettiği gerekçesiyle “snapback” mekanizmasını devreye sokmuştu.

Bu adım, İran’a BM yaptırımlarının yeniden uygulanmasının önünü açmıştı.

Rusya ve Çin ise BM’ye gönderdikleri ortak mektupta, Avrupa ülkelerinin bu kararının hukuken geçersiz olduğunu savunmuştu.

İran ise süreç boyunca UAEA ile diyalog kanallarını açık tutmaya çalışmış, 9 Eylül’de Kahire’de yapılan görüşmelerde denetimlerin yeniden başlaması konusunda anlaşmaya varmıştı.

Ancak taraflar arasında yürütülen diplomatik görüşmeler sonuçsuz kalınca, 28 Eylül itibarıyla İran’a yönelik BM yaptırımları yeniden yürürlüğe girmişti.