Dr. Karatoprak: Beyin kanaması, felç ve tümörlerde erken teşhis hayati önem taşır

Turgut Özal Tıp Merkezi Beyin ve Sinir Cerrahisi Dr. Öğr. Üyesi Durmuş Emre Karatoprak, nöroşirürjinin kapsadığı hastalıklardan yapay zekânın ameliyatlardaki rolüne, mesleğin psikolojik yükünden ameliyat süreçlerine kadar merak edilen soruları İLKHA muhabirine anlattı.

"Nöroşirürji sinir sisteminin cerrahisidir"

Karatoprak, beyin ve sinir cerrahisinin oldukça geniş bir hastalık grubunu kapsadığını belirterek şunları söyledi: "Nöroşirürji kelime anlamı itibariyle sinir sisteminin cerrahisi anlamını taşır. Beyin ve omuriliği dışarıdan baskılayan tümörler, primer tümörler, doğumsal meningomyelosel, omurga hastalıkları, bel fıtığı, travmalar, yaralanmalar, beyin kanamaları, damar hastalıkları, anevrizma, AVM, kavernom gibi birçok hastalığın cerrahisi bu kapsamda değerlendirilir."

Ameliyatlarda yapay zekâ destekli analiz dönemi

Teknolojinin hızla geliştiğini ve artık ameliyat süreçlerinde büyük kolaylık sağladığını vurgulayan Karatoprak, özellikle görüntüleme sistemlerinin önemine dikkat çekti.

Karatoprak, "Nöronavigasyon, monitörizasyon gibi yapay zekâ destekli görüntüleme sistemleri ameliyat sürecinde bize çok büyük destek sağlıyor. Geçmiş tetkikleri incelemek bazen saatler alırken yapay zekâ bunu dakikalar içinde analiz ederek önümüze getiriyor. Literatür taramaları, dünya çapındaki vaka incelemeleri çok kısa sürede yapılabiliyor." dedi.

Yapay zekânın tamamen bağımsız bir sistem değil, insanların ürettiği verilerle çalışan bir destek mekanizması olduğunu belirten Karatoprak, özellikle hız ve hata payını azaltma açısından büyük avantaj sağladığını ifade etti.

"Dijital bağımlılık zihinsel hantallığa yol açıyor"

Beyin sağlığını korumanın temel prensiplerine değinerek uyku ve beslenme düzeninin önemini vurgulayan Karatoprak, "Hazır ve paketli gıdalar ciddi kimyasallar içerdiği için genel vücut sağlığında olduğu gibi beyin için de zararlı. Uyku düzenine dikkat edilmeli, ekran kullanım süresi özellikle çocuklarda kontrol altına alınmalı. Dijital bağımlılık zamanla gerçeklik algısını zayıflatıyor, zihinsel hantallığa yol açıyor." diye dikkat çekti.

"Beyin kanaması ve felçte dakikalar hayati önem taşıyor"

Karatoprak, erken müdahalenin birçok vakada hayat kurtardığını belirterek şu ifadeleri kullandı: "Epidural veya subdural kanamalarda saat değil dakikalarla yarışırız. Hasta bilinci kapalı gelebilir, yapılan görüntülemede kanama tespit edilirse hiç vakit kaybetmeden ameliyata alınması gerekir. Gecikme ölüm ya da kalıcı sakatlıkla sonuçlanabilir."

Baş ağrısı yaşayan herkesin panik olmaması gerektiğini söyleyen Karatoprak, ancak şu belirtiler görüldüğünde acile başvurulması gerektiğini belirterek, "'Ömrümde böyle ağrı yaşamadım' denecek şiddette baş ağrısı, bilinç ve şuur kaybı, şiddetli kusma, felç belirtileri, sara nöbeti, bacaklarda kuvvet kaybı, idrar-dışkı kontrolünde bozulma." ifadelerine yer verdi.

"Beyin cerrahisi büyük bir sabır ve adanmışlık mesleğidir"

Beyin cerrahisinin en ağır yönünün zaman kavramının olmayışı olduğunu söyleyen Karatoprak, "24 saat görevdesiniz. Gece 03.00'te gelen bir hastaya müdahale etmek zorundasınız. Uykusuzluk ve stres kaçınılmazdır. Bir gecikme bir insanın hayatına mal olabilir. Mikroskop altında küçük bir damarı tümörden temizlemek saatler alabiliyor. Ailenizden de büyük özveri gerekiyor. Bu meslek bir sabır ve adanmışlık işidir." İfadelerini kullandı.

"En büyük motivasyonumuz ameliyat sonrası hastanın gözlerini açması"

Ameliyat sonrası hastanın gözlerini açıp konuşabilmesinin bütün yorgunluğu unutturduğunu belirten Karatoprak, iyi bir beyin cerrahının sabırlı, dikkatli, empati sahibi ve yüksek sorumluluk bilincine sahip olması gerektiğini söyledi.